Wszystkie istoty żywe przechodzą te same fazy rozwoju: narodziny, wzrost, dojrzewanie, starzenie się i śmierć. Taka jest naturalna kolej rzeczy. Zamieranie pojedynczych organizmów lasu nie budzi więc niepokoju, jest zjawiskiem dającym się wyjaśnić i zaakceptować. Ochrona lasu zrodziła się, kiedy został on sztucznie przekształcony przez człowieka, a zamieranie drzew przekroczyło poziom naturalnej śmiertelności. Większość obecnych lasów powstało w wyniku działalności człowieka, który dostosowywał je do swoich potrzeb cywilizacyjnych. Nie są to już naturalnie zrównoważone ekosystemy, lecz zbiorowiska o częściowo zubożałej strukturze i składzie gatunkowym. Chociaż „każde drzewo ma swego robaka”, w lesie naturalnym drzewa nie reagują szczególnie dotkliwie na żerowanie owadów i choroby. W lesie gospodarczym, osłabionym dzisiaj dodatkowo największym wrogiem lasu - zanieczyszczeniami, niestety tak. W latach 70-tych powszechną uwagę zwróciło zjawisko do tamtej pory niespotykane - masowe lub wielkopowierzchniowe zamieranie drzew. Europejskie gazety odmieniały terminy „Waltsterben”, „Forest Decline” czy „Deperissement des Forest”. W Polsce mówiono o „zamieraniu lasu” lub chorobie „przemysłowej”, wskazując na zagrożenie o rozmiarach cywilizacyjnych. Od tej pory obumierające drzewa stały się znamieniem naszych czasów, oznaką zanieczyszczenia powietrza i degradacji środowiska. Lasom trudno dzisiaj żyć bez lekarza - leśnika, chroniącego je przed szkodliwym wpływem czynników abiotycznych (pożary, nadmiar śniegu i wody, wiatry), biotycznych (wirusy, grzyby, owady i inne zwierzęta) i antropogenicznych (zanieczyszczenia środowiska).
Czyni to poprzez:
Czyni to poprzez:
- uodparnianie drzewostanów na szkody i choroby,
- odbudowę zrównoważonych ekosystemów leśnych (profilaktyka);
- wykrywanie przyczyn szkód i schorzeń lasu (etiologia);
- przewidywanie wystąpienia szkód i rozwoju chorób (prognoza);
- leczenie lasu (terapia);
- radykalne zwalczanie przyczyn choroby lasu (ratownictwo).
- ochronę mrowisk,
- urozmaicanie składu gatunkowego upraw,
- zakładanie remiz,
- wprowadzanie podszytów,
- przebudowę drzewostanów jednogatunkowych na wielogatunkowe,
- preferowanie naturalnego odnowienia lasu.
Najważniejszą jest profilaktyka. Prowadzi się ją m.in. przez:
Z mnóstwa owadów leśnych tylko nieznaczna część jest szkodnikami drzew, a wiele jest takich, które zasługują na ochronę. Owady szkodliwe, choć nieliczne, stanowią jednak, w czasie ich masowego pojawu (gradacji), śmiertelne zagrożenie dla życia lasu. Muszą więc być pod ciągłą kontrolą leśnika.
Formy ochrony przyrody w Polsce: