Leszczyna pospolita (Corylus avellana L.)
Duży, wielopienny krzew do 5 m wysokości. Gałęzie wzniesione, tworzące szeroką, gęstą koronę.
Pień
O gładkiej, popielatej korze z poziomymi, korkowatymi kreskami. Młode pędy w kolorze czerwonobrunatnym, szczeciniasto owłosione.
Liście
Opadające na zimę, skrętoległe, pojedyncze. Ogonek liściowy krótki do 10 mm, gruczołkowato owłosiony. Blaszka liściowa szerokoowalna do okrągłej o długości do 10 cm, podwójnie piłkowana, na szczycie zaostrzona, u nasady lekko sercowata. Młode liście obustronnie owłosione, potem z wierzchu matowozielone. Jesienią przebarwiają się na kolor żółty lub żółtobrązowy.
Kwiaty
Roślina jednopienna o kwiatach męskich zebranych w kotki zgrupowane po 2-4, kwiaty żeńskie rozwijają się na krótkopędach w pąkach, tak, że w czasie kwitnienia na zewnątrz widoczne są tylko czerwone znamiona. Kwitnie bardzo wcześnie (od lutego do kwietnia) w zależności od warunków atmosferycznych. Kwiaty męskie pylą bardzo obficie na żółto.
Owoc
Jest jednonasiennym, bezbielmowym orzechem, otoczonym okrywą powstałą ze zrośnięcia trzech podkwiatków. Zdrewniała owocnia (potocznie "skorupka") ma jasnobrązowy kolor i dość zmienny kształt, zależnie od odmiany. Owocnia zrośnięta jest podstawą z okrywą nasienną, po oderwaniu której pozostaje blizna nazywana tarczką. Okrywa do połowy podzielona jest na nieregularne klapy, bardzo zmienne. Owoce dojrzewają od września do października. Nazywane są potocznie orzechami laskowymi.
W rzadkich lasach liściastych stanowi najwyższą część podszytu, występuje również w zaroślach śródpolnych, zaroślach nadwodnych oraz na suchych stokach. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Cl. Querco-Fagetea, Ass. Stellario-Carpinetum. Gatunek nie ma specjalnych wymagań, poza nietolerancją gleb zbyt podmokłych. Niektóre szlachetne odmiany uprawne są bardziej wymagające, lubią gleby wapienne, głębokie i w miarę ciepłe. Dobrze rośnie na glebach żyznych, rędzinowych, zasobnych w węglan wapnia, a także w borach mieszanych i w zaroślach kserotermicznych. Unika gleb jałowych, suchych oraz podmokłych. Gatunek tolerancyjny w stosunku do światła – lubi miejsca słoneczne lub półcieniste. Może rosnąć w cieniu, jednak słabo wtedy owocuje. Ceniony jako domieszka biocenotyczna.
Zastosowanie:
Duży, wielopienny krzew do 5 m wysokości. Gałęzie wzniesione, tworzące szeroką, gęstą koronę.
Pień
O gładkiej, popielatej korze z poziomymi, korkowatymi kreskami. Młode pędy w kolorze czerwonobrunatnym, szczeciniasto owłosione.
Liście
Opadające na zimę, skrętoległe, pojedyncze. Ogonek liściowy krótki do 10 mm, gruczołkowato owłosiony. Blaszka liściowa szerokoowalna do okrągłej o długości do 10 cm, podwójnie piłkowana, na szczycie zaostrzona, u nasady lekko sercowata. Młode liście obustronnie owłosione, potem z wierzchu matowozielone. Jesienią przebarwiają się na kolor żółty lub żółtobrązowy.
Kwiaty
Roślina jednopienna o kwiatach męskich zebranych w kotki zgrupowane po 2-4, kwiaty żeńskie rozwijają się na krótkopędach w pąkach, tak, że w czasie kwitnienia na zewnątrz widoczne są tylko czerwone znamiona. Kwitnie bardzo wcześnie (od lutego do kwietnia) w zależności od warunków atmosferycznych. Kwiaty męskie pylą bardzo obficie na żółto.
Owoc
Jest jednonasiennym, bezbielmowym orzechem, otoczonym okrywą powstałą ze zrośnięcia trzech podkwiatków. Zdrewniała owocnia (potocznie "skorupka") ma jasnobrązowy kolor i dość zmienny kształt, zależnie od odmiany. Owocnia zrośnięta jest podstawą z okrywą nasienną, po oderwaniu której pozostaje blizna nazywana tarczką. Okrywa do połowy podzielona jest na nieregularne klapy, bardzo zmienne. Owoce dojrzewają od września do października. Nazywane są potocznie orzechami laskowymi.
W rzadkich lasach liściastych stanowi najwyższą część podszytu, występuje również w zaroślach śródpolnych, zaroślach nadwodnych oraz na suchych stokach. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Cl. Querco-Fagetea, Ass. Stellario-Carpinetum. Gatunek nie ma specjalnych wymagań, poza nietolerancją gleb zbyt podmokłych. Niektóre szlachetne odmiany uprawne są bardziej wymagające, lubią gleby wapienne, głębokie i w miarę ciepłe. Dobrze rośnie na glebach żyznych, rędzinowych, zasobnych w węglan wapnia, a także w borach mieszanych i w zaroślach kserotermicznych. Unika gleb jałowych, suchych oraz podmokłych. Gatunek tolerancyjny w stosunku do światła – lubi miejsca słoneczne lub półcieniste. Może rosnąć w cieniu, jednak słabo wtedy owocuje. Ceniony jako domieszka biocenotyczna.
Zastosowanie:
- Roślina uprawna - jako roślina sadownicza w Polsce bez znaczenia, głównie uprawy amatorskie oraz doświadczalne. Na świecie szlachetne odmiany leszczyny uprawia się głównie w basenie Morza Śródziemnego (cieplejszy klimat, co zdecydowanie zwiększa plonowanie). Największym producentem na świecie jest Turcja, poza tym duże hodowle w Hiszpanii, Włoszech i na Półwyspie Bałkańskim oraz w Stanach Zjednoczonych (przede wszystkim Kalifornia).
- Często wykorzystywane są niektóre odmiany ozdobne w architekturze zieleni.
- Drewno jest miękkie i nietrwałe, używane jako węgiel rysunkowy. Leszczynowe pręty, cenione za swą giętkość, używane były na wędki, bicze, laski oraz faszynę.
- Z owoców uzyskuje się olej, który znajduje zastosowanie w przemyśle spożywczym, farmaceutycznym, farbiarskim oraz kosmetycznym.